ဒုကၡသည္အတုနည္းျဖင့္ အေမရိကန္သုိ႔ ေနာက္ဆုံးေပၚ လူကုန္ကူးျခင္း
ရဲရင့္ျမင့္ေမာင္ - ေခတ္ၿပိဳင္၀က္ဘ္ဆုိက္
ထုိင္းႏုိင္ငံသုိ႔ေရာက္ေအာင္ လူေမွာင္ခုိကုန္ကူးသည့္ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားတြင္ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡ သည္စခန္းမ်ားမွတဆင့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရာက္ေအာင္ လူကုန္ကူးသည့္လုပ္ငန္းမွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကစ၍ ေခတ္ စားလာသည္။
အေမရိကန္ႏုိ္င္ငံ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္လုိသူ ျမန္မာမ်ားအဖုိ႔ အေမရိကန္ ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာရရန္ သာမန္အား ျဖင့္ ခဲယဥ္းသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္သြားလုိသူ ျပည္တြင္းျပည္ပ ျမန္မာအခ်ဳိ႕ကုိ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ လူကုန္ကူးၿပီး ပုိ႔သည့္နည္းလမ္းကို အသုံးခ်ၿပီး အေမရိကန္၀င္ခြင့္ရဖုိ႔ ႀကိဳးစားသည့္ နည္းမ်ား သုံးလာၾကသည္။
ဥပမာ-ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သက္သူတဦးက အေမရိကန္ႏုိင္ငံသြားလုိလွ်င္ ပြဲစားအမ်ဳိးမ်ဳိးမွတဆင့္ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းတခုခုသို႔ ဒုကၡသည္အတုလုပ္ၿပီး တတိယႏုိင္ငံ တခုခုေရာက္ေအာင္ လူ ကုန္ကူးၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ပြဲစားမွာလည္း အမ်ဳိးမ်ိဳးရွိၿပီး ရန္ကုန္မွ နယ္စပ္ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးသည့္အဆင့္ ပြဲစားမ်ားတြင္ပင္ အေမရိ ကန္ႏုိ္င္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးခုိလႈံခြင့္ႏွင့္ ေရာက္ေနၿပီး ေနာက္ပုိင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားျဖစ္လာသူ ျမန္မာအခ်ဳိ႕ပင္ ပါ၀င္သည္ဟု ေခတ္ၿပိဳင္က စုံစမ္းသိရသည္။ အဆုိပါ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ျမန္မာပြဲစားမ်ားကုိ ရန္ကုန္ကုိ အ လည္အပတ္ ျပန္စဥ္ကာလအတြင္း အေမရိကန္သြားလုိသူမ်ားကုိ အခေၾကးေငြယူၿပီး နယ္စပ္ပြဲစားမ်ား ကတ ဆင့္ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းတခုခုသို႔ လူေမွာင္ခုိကုန္ကူးျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွ ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား အေမရိကန္အပါအ၀င္ တတိယ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ထြက္ခြာသည့္လမ္းေၾကာင္းမွာ ယခုအခါ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူမ်ား၏ စားက်က္ခြင္တခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြား ၿပီဟု ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ဦးျမင့္ေအာင္က ေျပာသည္။
၎က “ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ စိတ္ႀကိဳက္ လုပ္ခ်င္တာရတဲ့ ခြင္ျဖစ္သြားတာ (၂) ႏွစ္ ေက်ာ္သြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔စခန္းမွာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခြင့္ရထားတဲ့ ျမန္မာတေယာက္ ရန္ကုန္မွာက်န္ေနတဲ့ သူ႔မိသား စုကိုေခၚၿပီး ဘတ္ေငြ (၃)သိန္းေလာက္ အကုန္ခံၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းက လူႀကီးေတြ ရပ္ကြက္မႉးေတြနဲ႔ ညႇိလိုက္ တာ အခုမိသားစုလိုက္ကို အေမရိကန္ေရာက္ကုန္ၿပီ။ ဒါက စခန္းအခ်ဳိ႕မွာျဖစ္ေနတာ၊ အထူးသျဖင့္ မဲေဆာက္ နဲ႔နီးတဲ့ စခန္းေတြမွာျဖစ္တယ္” ဟု ေျပာသည္။
ရန္ကုန္အပါအ၀င္ ေဒသအသီးသီးက ျမန္မာမ်ားမွာ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွတဆင့္ အေမရိကန္ေရာက္ရိွေရးအ တြက္ ေထာင္ျမင္ရာစြန္႔ကာ မဲေဆာက္ႏွင့္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားရိွ အသိအကၽြမ္း ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ ၾကားပဲြစား မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ကာ ေငြထုပ္ပိုက္လာသူမ်ား အဆင္ေျပသူမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ အဆင္မေျပဘဲ အလိမ္ခံရကာ ဖြတ္မရ ဓားမဆံုး ဘ၀ပ်က္၍ မဲေဆာက္တြင္ ေသာင္တင္ေနသူမ်ားလည္း အမ်ားအျပား႐ိွသည္။
ဒုကၡသည္ပြဲစားမ်ားသည္ ရန္ကုန္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဘားအံကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕ႀကီးတုိ႔မွ လူမ်ားကိုဆက္သြယ္ၿပီး တဦးခ်င္းအ လိုက္ ဘတ္ေငြ (၅) ေသာင္း (ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၁၇ သိန္းခန္႔)၊ မိသားစုအလိုက္ ဘတ္ေငြ (၁) သိန္း (ျမန္မာေငြ ၃၅ သိန္းခန္႔) အထိ ပြဲခယူကာ လူေမွာင္ခုိကူးလ်က္႐ိွသည္။ မဲေဆာက္တြင္ ေနထိုင္ၿပီး ထိုင္းဧည့္ႏုိင္ငံသား လက္မွတ္ ရရွိထားသည့္ ျမန္မာမိသားစု (၅) ဦးဆုိလွ်င္ ဘတ္ေငြ (၂) သိန္းခဲြျဖင့္ စခန္း၀င္ရန္မလိုဘဲ အေမရိကန္ သို႔ ေရာက္ရိွသြားၿပီျဖစ္သည္။
ေငြအလံုးအရင္းႏွင့္ ေပးနိုင္သူမ်ား ဒုကၡသည္စခန္းအတြင္း လာေရာက္ေနထိုင္ရန္မလိုဘဲ ကုလသမဂၢမွ လူ ေတြ႔စစ္ေဆးမည့္ေန႔ရက္၊ ေဆးစစ္မည့္ေန႔၊ ေလယာဥ္စီးသင္တန္းႏွင့္ အျခားဗဟုသုတဆိုင္ရာ သင္တန္းတက္ ရမည့္ေန႔မ်ားကို စခန္းအတြင္းရွိ ပြဲစားက ဖုန္းျဖင့္ဆက္သြယ္လာပါက မဲေဆာက္မွ ကားငွား၍ သြား႐ံုသာျဖစ္ သည္။
အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဆုိလွ်င္ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ ႏိုင္ငံျခားမထြက္ၾကေသာ္လည္း ျပည္ တြင္းရိွ ၎တို႔ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ား၊ အသိအကၽြမ္းမ်ားအား ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္မ်ားျပဳလုပ္ကာ ရန္ကုန္မဂၤလာ ဒံုေလဆိပ္မွ ဘန္ေကာက္သု၀ဏၰဘူမိေလဆိပ္သို႔ လာေစသည္။ ထိုမွတဆင့္ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ သြားကာ တတိယႏိုင္ငံတခုခု ေရာက္ရိွေရးအတြက္ ႀကိဳးစားၾကသူ အမ်ားအျပားရွိသကဲ့သို႔ ေဒါနေတာင္တန္း ကိုေက်ာ္ၿပီး နယ္စပ္ျမ၀တီၿမိဳ႕မွတဆင့္ လာေရာက္သူမ်ားလည္းရွိသည္။
အေမရိကန္ေရာက္ရိွသြားသူ အမ်ိဳးသမီးတဦးက “ရန္ကုန္ကေန ေလယာဥ္နဲ႔ထြက္တယ္။ ေဒၚလာ (၂)ေထာင္ ယူလာတယ္။ ဘန္ေကာက္မွာ လာႀကိဳတဲ့ အသိေတြနဲ႔ မဲေဆာက္သြားၿပီး ပြဲစားနဲ႔ ေတြ႔တယ္။ စခန္းထဲ ၀င္ရဖို႔ ေစာင့္ရတာ (၂) လေက်ာ္ၾကာတယ္။ စာအုပ္က ဘန္ေကာက္အ၀င္ တလေနထိုင္ခြင့္ရတယ္။ ရက္ျပည့္တာနဲ႔ မဲေဆာက္မွာ႐ိွတဲ့ ထိုင္းလ၀က႐ံုးမွာ တလဘတ္ေငြ (၂,၈၀၀) ႏႈန္းနဲ႔ (၂) လ ထပ္ရတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ စာအုပ္ေသၿပီ။ ကန္႔ထဲကို၀င္ဖို႔ စာအုပ္မေသခင္ ၿပီးေအာင္စီစဥ္ရတယ္။ စခန္းထဲမွာေနဖို႔ အိမ္၀ယ္တဲ့ကိစၥ လူေဟာင္းစာရင္းထဲ လူစားထိုးတဲ့ကိစၥေတြကို ပြဲစားကပဲ အားလံုးစီစဥ္ေပးတယ္။ ဘတ္ေငြ (၁)သိန္းေလာက္ ကုန္တယ္။ လိုတဲ့ေငြကို အိမ္က ေအာက္လမ္းကေန မဲေဆာက္ကို ပို႔ေပးတယ္။ ေငြလႊဲတဲ့ဆိုင္က ဒုကၡသည္စခန္း အထိ ေငြလာပို႔ေပးတယ္" ဟု ေျပာသည္။
ဒုကၡသည္စခန္း၌ အ၀င္အထြက္ရိွသည့္ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္တေလွ်ာက္ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ၫြန္႔ေပါင္းအ သင္းမွ အမည္မေဖာ္လုိသူတဦးက “ဒီကိစၥ ေျပာရရင္ေတာ့ စခန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အန္ဂ်ီအိုေတြ၊ ယူအန္ကလူေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈေတြရိွတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က စခန္းတိုင္းမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို မွတ္ပံုတင္လုပ္္ေပးတယ္။ ဓာတ္ပံု႐ိုက္တယ္။ လက္ဆယ္ေခ်ာင္း စလံုး လက္ေဗြႏွိပ္ရတယ္။ မွန္ျပားေပၚမွာ လက္ေဗြႏွိပ္ရၿပီး ခ်က္ျခင္းပဲ ကြန္ပ်ဴတာထဲသြင္းတယ္။ ဒါကို ထိုင္းျပည္ထဲေရးက ကိုင္တယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ႏိုင္ငံျခားထြက္ရဖို႔ ဆံုးျဖတ္တာက UNHCR နဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္ရဲ႕သံ႐ံုးေတြျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသြားဖို႔ စီစဥ္တာက IOM ျဖစ္တယ္။ သူ႔ အလုပ္က ေဆးစစ္မယ္။ ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္း တက္ရမယ္။ ခရီးသြားသင္ တန္း တက္ရမယ္။ ႏိုင္ငံျခားထြက္မယ့္လူဟာ စခန္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး (ပလာ)က လက္မွတ္မထိုးရင္ စခန္းထဲက ေန လံုး၀ထြက္ခြင့္မရွိဘူး။ အဲလိုစနစ္တက် ရိွတဲ့ၾကားမွာ ႏိုင္ငံျခားထြက္ရဖို႔ လူသစ္ေတြကို လူေဟာင္းေတြနဲ႔ အစားထိုးတဲ့ကိစၥမွာ ေအာက္ေျခကေနစၿပီး အထက္အထိ အားလံုးပါ၀င္မႈမရိွရင္ ဒီကိစၥ ဘယ္ျဖစ္မွာလဲ” ဟု ေျပာသည္။
မဲေဆာက္တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခု လုပ္ကုိင္ေနသည့္ မူတူးဆုိလ်င္ အေမရိကန္သြားခါနီးမွ လူတဦးက ဘတ္ေငြ (၅) ေသာင္းျဖင့္ လူစားထိုးရန္ လာညိႇသျဖင့္ အေမရိကန္ မသြားေတာ့ဘဲ ၎ေငြျဖင့္ ရင္းႏွီးၿပီး မဲေဆာက္မွာပင္ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္လ်က္႐ွိသည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ မွတ္ပံုတင္စဥ္က မဲေဆာက္ေဒသအတြင္းမွ လူမ်ား အုန္းဖ်န္၊ ႏို႔ဖိုး၊ မယ္ လ စသည့္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔သြားကာ သက္ဆိုင္ရာ စခန္းေကာ္မတီ၀င္မ်ား ရပ္ကြက္မႉးမ်ား ပြဲစားမ်ားျဖင့္ ဆက္သြယ္ကာ မွတ္ပံုတင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ရာႏွင့္ခ်ီရိွသည့္ အဆိုပါလူမ်ားသည္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ရိွ ျမန္မာစီး ပြားေရး အလႊာအသီးသီးတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူ အမ်ားစုျဖစ္သည္။
မဲေဆာက္ေက်ာက္၀ိုင္းမွ ေက်ာက္အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ကုိင္ၾကသည့္ ျမန္မာမ်ား အနည္းဆံုး (၁၀၀) ခန္႔ (၁) ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း အေမရိကန္ေရာက္ရိွသြားၿပီဟု သားသမီးမ်ား အေမရိကန္ထြက္သြားသူ ျမန္မာ ေက်ာက္ကုန္သည္တဦးက ေျပာသည္။
၎အဆိုအရ လူတဦး အနည္းဆံုး ဘတ္ေငြ (၅) ေသာင္းမွ (၁) သိန္းထိ ေပါက္ေစ်းရိွေၾကာင္း ယခု အခ်ိန္ထိ သြားလာလုပ္ရွားသူမ်ား မျပတ္ရိွေၾကာင္း၊ ပြဲစားမ်ား မဲေဆာက္တြင္ အၿမဲရိွေၾကာင္း ေျပာသည္။
ခါေတာ္မီမ်ား ငါးပြက္ရာ ငါးစာခ်ေနခ်ိန္တြင္ နို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းရိွ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္ NI နံပါတ္ (၁၆၇) ခု၊ လူဦးေရ (၅၀၀)ခန္႔သည္ သံ႐ံုးအင္တာဗ်ဴးႏွင့္ ေဆးစစ္အၿပီးတြင္ ၎တို႔အား အကန္႔အသတ္မရိွ ဆိုင္းငံ့ ထားေၾကာင္း သံ႐ံုးမွ အေၾကာင္းျပန္ခဲ့သည့္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ဒုကၡသည္တဦးက ဒုကၡသည္မဟုတ္သည့္ အႀကံအဖန္မ်ားကိုေတာင္ လက္ခံလွ်င္ ဒုကၡသည္ အမွန္အကန္မ်ားအတြက္ လက္ခံစဥ္းစားသင့္သည္ဟု ေျပာၿပီး ၎ကိစၥအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရထံသို႔ စုေပါင္းလက္မွတ္ေရးထိုးကာ ေတာင္းဆိုမႈ ျပဳလုပ္မည္ဟု ေျပာသည္။
ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွ အေမရိကန္ႏွင့္ တတိယႏိုင္ငံတခုခု ထြက္လိုသူမ်ားေၾကာင့္ မဲေဆာက္ရွိ ပြဲစားမ်ားမွာ ဘတ္ေငြ သိန္းခ်ီကာ ၿမိဳးၿမိဳးျမက္ျမက္ ပြဲခရေသာ္လည္း စခန္းလူႀကီးမ်ား အပါအ၀င္ ဒုကၡသည္စခန္းရွိ အဓိက စီစဥ္ေပးသူမ်ားမွာ ေသာင္းဂဏန္းခန္႔သာ ရရိွၾကသည္ဟု ပြဲစားမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးသူမ်ားက ေျပာသည္။
အေမရိကန္နွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး ၎ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သြားၾကေသာ ျမန္မာလူမ်ဳိးအခ်ဳိ႕ မဲ ေဆာက္သို႔ ျပန္လာကာ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားႏွင့္ တတိယႏိုင္ငံတခုခု သြားလိုသူမ်ားအတြက္ ကူညီမႈမ်ားရွိၿပီး အခ်ဳိ႕မွာ ပြဲစားကဲ့သို႔ အခေၾကးေငြမ်ားယူကာ မက္လံုးေပး စည္း႐ံုးမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာအခ်ဳိ႕ ခရီးေပါက္သူ မ်ားရွိသလို အခ်ဳိ႕အလိမ္ခံရ႐ံုမက အမ်ိဳးသမီးအခ်ဳိ႕ ဘ၀ပ်က္ ခဲ့ၾကရသည္။
ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္လည္း စခန္းတာ၀န္ရွိသူမ်ားကိုယ္တိုင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသျဖင့္ စခန္းအတြင္း ဒုကၡသည္အတုႏွင့္ အစစ္မ်ားၾကားတြင္ မေက်နပ္မႈမ်ား ရွိၾကေသာ္လည္း မေျပာရဲေၾကာင္း၊ ၎အတုမ်ားကို စခန္းတာ၀န္ရိွသူမ်ားက အေရးႀကီးပုဂၢိဳလ္မ်ားကဲ့သို႔ ထားေၾကာင္း၊ သာမန္လူမ်ားအေနျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ ထြက္ေျပးတိမ္း ေရွာင္လာသူမ်ားဟု ထင္ရေလာက္ေအာင္ ဟန္ေဆာင္ေကာင္းၾကေၾကာင္း ဒုကၡသည္တဦးက ေျပာသည္။
လူေမွာင္ခုိနည္းျဖင့္ ေရာက္လာသည့္ ဒုကၡသည္အတုတို႔သည္ အခ်ိန္မွန္ ဘီဘီစီ၊ ဗြီအိုေအ နားေထာင္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ထုတ္ေ၀ေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကိုင္ေဆာင္ျခင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မိန္႔ ခြန္းမ်ား အလြတ္က်က္ျခင္း၊ ၈၈ ေနာက္ပိုင္း အေရးႀကီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ေန႔စြဲမ်ားကို အလြတ္ က်က္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး ဟန္ေဆာင္ၾကသည္ဟု သိရသည္။
၎ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဒုကၡသည္စခန္းအခ်ဳိ႕မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားႏွင့္ အန္ဂ်ီအိုမ်ားအား မီဒီယာမ်ားက ေမးျမန္းၾကရာ ေကာလာဟလ သတင္းမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဆိုၿပီး အျဖစ္မွန္ကို ဖံုးကြယ္၍ တံု႔ျပန္ေျဖၾကားေလ့ ရွိသည္။
သို႔ေသာ္ ဒုကၡသည္အစစ္မ်ားအား ႏွစ္ခ်ီ၍ ရိကၡာမေပးေသာေၾကာင့္ မယ္လစခန္းမွဒုကၡသည္ (၂၀) ခန္႔ မဲေဆာက္႐ွိ UNHCR ႐ံုးတြင္ ယခင္လက လာေရာက္ဆႏၵျပမႈတရပ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပသူမ်ား၏ အဆိုအရ မယ္လဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ယူအန္အသိမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ရၿပီး ရိကၡာမရရိွသူ (၁၀၀) ေက်ာ္ရွိသည္ဟု စုံစမ္းသိ ရသည္။
မဲေဆာက္အေျခစိုက္ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ အဖြဲ႔၀င္တဦးကမူ ဒုကၡသည္စခန္းမွတဆင့္ သြားေသာ္ လည္း ထိုင္းမွာ အသစ္ျပ႒ာန္းသည့္ “လူကုန္ကူးမႈကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ တိုက္ဖ်က္ျခင္းဥပေဒ ဘီအီး ၂၅၅၁” အရ လူကုန္ကူးမႈ ေျမာက္သည္ဟုေျပာၿပီး ယခုျဖစ္ရပ္တြင္ သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ရိွသူ အဆင့္ဆင့္မွာလည္း လူကုန္ ကူးမႈက်ဴးလြန္ရန္ အားေပးကူညီျခင္း ပုဒ္မ-၇ အရ အက်ဳံး၀င္သည္ဟု ေျပာသည္။
ယခုျဖစ္ရပ္မ်ားအား သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရိွသူမ်ားက နည္းလမ္းတက် ေျဖရွင္းမႈမျပဳဘဲ ထားမည္ဆိုပါက ဒုကၡသည္စခန္းအခ်ဳိ႕သည္ မသမာသူမ်ား ႀကီးစိုးရာေဒသႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့သည့္ ပတ္၀န္းက်င္ ျဖစ္လာၿပီး မလိုလားအပ္ေသာ ျပႆနာမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္ဟု ဒုကၡသည္စခန္းမွ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္တဦးက ေျပာသည္။ ။